Gospodarstwo rolne [2/3]

17. Dobór roślin na gleby różnych klas:

➡️ Klasa I i II (gleby ciężkie - lessy, czarnoziemy, gliny ciężkie) pH>6,0: pszenica ozima i jara, jęczmień ozimy, rzepak, buraki cukrowe, lucerna, koniczyna, bobik, kukurydza na nasiona, warzywa gruntowe.

➡️ Klasa III i IV (gleby średnie-słabo gliniaste, bielicowe, brunatne o zawartości próchnicy>2,0%) pH 5-6.

pszenica-jęczmień- pszenżyto j<- jare i ozime , żyto, owies, buraki cukrowe, ziemniaki, kukurydza na ziarno i kiszonkę, groch, rzepak ozimy, lucerna, koniczyna czerwona i biała, peluszka, łubin wąskolistny, warzywa gruntowe, sady i krzewy owocowe,

➡️ Klasa V i VI (gleby lekkie - bielicowe, zdegradowane, zawart. próchnicy< 2,0%) pH 3,5-5,0: żyto, owies, pszenżyto jare, mieszanki zbożowe, rzepak jary, łubin żółty, wyka ozima, seradela, niektóre odmiany ziemniaków, truskawki, niektóre warzywa, niektóre drzewa owocowe i krzewy, las iglasty.

 
18. Terminy siewu i zbioru ważniejszych roślin oraz ilość wysiewu na ha.

Roślina	Terminy siewu	Terminy zbioru	ilość wysiewu na ha
żyto	1.09 – 25.09	15.07 – 30.08
pszenica jara	15.03-10.04	- 10.09
jęczmień ozimy	25.08 – 10.09	25.07  - 15.08
owies	10.03-25.03	20.07  - 20.08
kukurydza na kiszonkę	01.05-15.05	20.07  - 10.08
buraki	01.04-20.04	25.09  - 25.10
ziemniaki jadalne	10.04-05.05	1.08    - 30.09

 

Roślina	Szerokość międzyrzędzi [cm]	Głębokość siewu [cm]	Norma wysiewu [kg/ha]
bobik	30-40	4-7	180-220
koniczyna	-	1-2	14-20
kukurydza na ziarno	50-70	4-8	30-75
lucerna	20	2-3	20-30
łubin żółty	10-30	2-3	120-150
wyka jara	15-30	4-8	120-150
jęczmień jary	10	2-5	120-160
jęczmień ozimy	10	2-5	110-150
owies	10	3-5	120-180
pszenica jara	10	3-5	175-200
pszenica ozima	10-20	3-5	120-180
żyto	10	2-4	130-180
rzepak ozimy	20-25	1-3	8-12
rzepak jary	12-15	1-3	12-15
len na ziarno	30-40	2-4	50-70
buraki cukrowe	40-50	2-4	25-30
marchew	34-45	0,5-1	5-6
ziemniaki	60-70	5-10	2-2,5 tys. szt.

19. Rodzaje i dawki nawozów wapniowych, terminy stosowania.

Od kilku lat sytuacja w kraju w zakresie wapnowania jest stabilna, a ilość tego składnika stosowana na hektar nie przekracza 90 kg. W województwie opolskim rolnicy stosują 180 kg CaO/ha i zajmują pod tym względem pierwsze miejsce w kraju, ale potrzeby zgodnie z zaleceniami praktyki i nauki rolniczej wynoszą 350 kg CaO/ha, co pokrywa wymagania zarówno środowiska glebowego jak i roślin.

Nawozy wapniowe występujące na rynku dzieli się na dwie grupy: tlenkowe i węglanowe. Nawozy tlenkowe zawierają wapń w postaci tlenkowej (CaO), natomiast węglanowe w związkach węglanowych (CaCO3).

➡️ Nawozy wapniowe tlenkowe, czyli wapno rolnicze palone, otrzymywane jest przez wypalanie rozdrobnionych skał węglanu wapniowego w temperaturze około 1200°C. Nadaje się na gleby ciężkie i średnie.

➡️ Nawozy wapniowe węglanowe stosowane są na ogół w formie naturalnej, nadają się przede wszystkim na gleby lekkie.

W zależności od pochodzenia i sposobu otrzymywania wyróżnia się dwa rodzaje nawozów wapniowych:
✅ z produkcji podstawowej, powstają w wyniku przerobu skał wapiennych,
✅ z pozysku, źródłem pochodzenia tych nawozów są przemysłowe odpady lub produkty uboczne i kreda jeziorna,

oraz dwa rodzaje nawozów wapniowo-magnezowych:
✅ tlenkowe, otrzymywane w wyniku prażenia, mielenia i odsiewania skał wapniowo-magnezowych,
✅ węglanowe, powstają po zmieleniu (osiewaniu) lub mieszaniu skał wapniowo-magnezowych z wapniowymi lub tlenkami wapnia.

Nawóz wapniowy wysiewamy na polach w całym okresie wegetacyjnym. Najlepszym jednak momentem stosowania nawozu wapniowego jest jego wysiew na ściernisko po zbożach i wymieszanie go z glebą podczas podorywki.

Tabela 2. Dawki nawozów wapniowych w tonach CaO na 1 hektar

Kategoria agronomiczna gleby	Ocena potrzeb wapnowania
	konieczne	potrzebne	wskazane	ograniczone
bardzo lekkie	3,0	2,0	1,0	–
lekkie	3,5*	2,5*	1,5	–
średnie	4,5*	3,0	1,7	1,0
ciężkie	6,0*	3,0	2,0	1,0

*dawki nawozów tlenkowych rozłożyć na kilka lat

Najbardziej prawidłowym terminem wapnowania jest okres pożniwny (przed wykonaniem uprawek), bo jest wówczas możliwość dokładnego wymieszania z glebą i dłuższy okres reakcji przed siewem rośliny. Bardzo dobrym jest również termin jesienny. By wapno mogło dobrze zadziałać potrzebne jest dobre uwilgotnienie gleby, czyli najlepiej skorzystać z jesienno-zimowych zapasów wody. Znacznie gorszym jest wiosenny termin wapnowania.

 

20. Rośliny mało, średnio i bardzo wrażliwe na zakwaszenie gleby.

➡️ Grupa I to rośliny wrażliwe i bardzo wrażliwe na kwaśny odczyn gleby. Rośliny te najlepiej rozwijają się przy pH_KCl około 6,0 - 7,0. Do grupy tej zaliczamy jęczmień jary, pszenicę, buraki, bobik, lucernę, groch, kapustę, rzepak i konopie.

➡️ Grupa II to rośliny średnio wrażliwe na zakwaszenie. Największe plony uzyskujemy przy pH_KCl 5,0 - 6,0. Do grupy tej zaliczamy brukiew, rzepę, owies, ziemniaki, żyto, pszenżyto, len i łubin.

➡️ Grupa III to rośliny mało wrażliwe i dobrze rozwijające się w środowisku kwaśnym, gdzie pH_KCl jest niższe niż 5,0. Do grupy tej zaliczyć można typowe rośliny gleb lekkich i kwaśnych takie jak: seradelę i łubin żółty.

Wrażliwość odczyn na kwaśny odczyn	Rośliny uprawne	Optymalne pH gleby
bardzo wrażliwe	burak cukrowy, kukurydza, lucerna, koniczyna, groch	6,6 – 7,0
wrażliwe	pszenica, jęczmień, rzepak, bobik, pszenżyto	6,1 – 6,5
średnio wrażliwe	owies, ziemniaki, mieszanki zbożowe	5,6 – 6,0
mało wrażliwe	żyto, len, seradela, trawy, łubin żółty	5,1 –5,5

 

 
21. Terminy oraz dawki obornika i gnojownicy do poszczególnych roślin

Roślina	Dawka obornika	Termin obornika
burak cukrowy	30-40 t/ha	jesień
burak pastewny	30-40 t/ha	jesień/wiosna
ziemniaki na sadzeniaki	20-25 t/ha	jesień/ wiosna
ziemniaki na konsumpcję	25-30 t/ha	jesień/ wiosna
ziemniaki na cele pastewne i przemysłowe	25-35 t/ha	jesień/ wiosna
kukurydza na ziarno	20-25 t/ha	jesień/wiosna
kukurydza na silos	25-30 t/ha	jesień/wiosna
kapusta pastewna	25-30 t/ha	jesień/wiosna
marchew pastewna	20-25 t/ha	jesień/wiosna
użytki zielone	25-30 t/ha	jesień – wiosną wygrabić

 

Roślina	Dawka gnojownicy	Termin gnojownicy
zboża ozime	30-60 m3/ha	jesienią przed siewem
zboża jare	20-60 m3/ha	jesienią pod orkę zimową
ziemniaki na konsumpcję i sadzeniaki	do 30 m3/ha	jesienią pod orkę zimową
ziemniaki na cele pastewne i przemysłowe	20-95 m3/ha	jesienią pod orkę przedzimową i wiosną
buraki cukrowe i pastewne	50-110 m3/ha	jesienią pod orkę zimową
kukurydza w plonie głównym	35-60 m3/ha	jesienią pod orkę zimową i wiosną
rzepak ozimy	do 50 m3/ha	jesienią przed siewem

 

22. Wypas kwaterowy

     Zwany wypasem klasycznym polega na podzieleniu pastwiska na kwatery (części) i kolejnym ich spasaniu. Ma on szereg zalet, a najważniejsze z nich to:

✔️ Koszt produkcji siana jest nieco większy niż paszy pastwiskowej, ale znacznie mniejszy niż pasz pochodzących z upraw polowych. Pasza pastwiskowa posiada szczególną wartość, gdyż zawiera (w wymaganych proporcjach) wszystkie składniki pokarmowe potrzebne dla organizmu zwierzęcego. Odpowiednia ilość strawnego białka, związków bezazotowych, tłuszczów oraz składników mineralnych i witamin, przy niewielkiej zawartości włókna jako balastu, powodują, że pasza pastwiskowa jest pełnowartościowa, łatwo strawna i nie obciąża przewodu pokarmowego zwierząt.

✔️ Niskie koszty pozyskiwania zielonki pastwiskowej w stosunku do  innych pasz.

✔️ Wartość żywieniowa znacznie przewyższa inne uprawy paszowe.

✔️ Korzyści zoohigieniczne. Niezwykle korzystny wpływ ruchu, świeżego powietrza, czynników atmosferycznych i słońca na zdrowie, kondycję i odporność zwierząt na choroby.

✔️ Zapewnienie zwierzętom potrzebnych ilości paszy o wysokiej wartości żywieniowej.

✔️ Zapewnienie ciągłości żywienia zielonką nawet w okresach niedostatecznego tempa przyrastania runi.

✔️ Możliwość efektywnego nawożenia.

✔️ Stworzenie korzystnych warunków do intensywnego odrastania runi.

✔️ Możliwość terminowego wykonywania takich zabiegów jak nawożenie, użytkowanie (spasanie) i pielęgnowanie.

 

23. Jednostki przeliczeniowe w rolnictwie 

➡️ Sztuki duże (SD) za 1 SD uważa się taką sztukę inwentarza, która waży 500 kg. Waga ta odpowiada wadze średniej krowy. Dla pozostałych zwierząt stosuje się odpowiednie przeliczniki, przez które należy pomnożyć liczbę sztuk fizycznych, by otrzymać liczbę sztuk dużych.