Gospodarstwo rolne [1/3]

1. Cele jakie powinno spełniać gospodarstwo rolne:

➡️ Cel produkcyjno – ekonomiczny
To wytwarzanie określonej ilości produktów rolnych i zapewnienie dochodów rolnikowi oraz jego rodzinie, a także sprzedaż nadwyżek na rynek.

➡️ Cel ekologiczny 
To nie doprowadzić do zanieczyszczenia środowiska naturalnego nadmiarem pestycydów i nawozów mineralnych.

➡️ Cel społeczny
Utrzymywanie właściwego krajobrazu zapewniającego odpoczynek i przyjemne spędzanie czasu.

 

2. Projektowanie gospodarstwa rolnego polega na:

Dokładnym rozplanowaniu wszystkich czynników produkcji: ziemi, pracy i środków produkcji, co określamy kierunkami produkcji.

✅ Właściwie zorganizowane gospodarstwo powinno mieć przynajmniej 2 działy produkcji: produkcje roślinną i zwierzęcą. Zarządzanie nimi wymaga codziennej realizacji procesów w tych działach. W produkcji roślinnej w okresie wegetacji wymaga właściwym gospodarowaniem w zakresie wysiewu, nawożenia i ochrony roślin przed chwastami, szkodnikami i chorobami. Gospodarka składnikami mineralnymi na bilansach składników w powiązaniu z substancją organiczną gleby.

 

3. W systemie płodozmiennym

Należy uwzględnić dobór roślin do wartości i klasy gleby oraz jej żyzności. Rolnik powinien uwzględnić następujące elementy produkcyjne:
➡️ Dostęp do bieżącej informacji naukowej i wdrożeniowej o nowych odmianach, nowej technologii upraw, nowoczesnych maszynach, rasach zwierząt hodowlanych, paszach itp.
➡️ Kontakt z wiedzą rolniczą: czasopisma fachowe, kontakty ze specjalistami ODR i branżowych instytutów badawczych.

4. Minimalna dokumentacja, jaka powinna znajdować się w gospodarstwie rolnym:

✔️ Aktualna mapa glebowa poszczególnych pól z podaniem zasobności gleby, odczynu, zawartości próchnicy i miąższości warstwy uprawnej,

✔️ Karty pól i informacje o ilości stada zwierząt, ich wieku i wydajności,

✔️ Ewidencja wydatków i wpływów z różnych źródeł,

✔️ Rejestracji i zapisów udziału środków własnych i pochodzących z kredytu.

 

5. Kompleksy glebowe:

1 – kompleks pszenny bardzo dobry – kl. I i II; burak cukrowy, pszenica, koniczyna czerwona, lucerna siewna, rzepak ozimy, bobik, wyka jara;
2 – kompleks pszenny dobry – kl. II, IIIa, i IIIb; burak cukrowy, pszenica, koniczyna czerwona, lucerna siewna, rzepak ozimy, bobik, wyka jara;
3 – kompleks pszenny wadliwy – kl. IIIb, IVa i IVb; jęczmień, owies, kukurydza, słonecznik;
4 – kompleks żytni bardzo dobry (pszenno-żytni) – kl. IIIb; uprawa tych samych gatunków co na pierwszych trzech kompleksach oraz pszenżyto, żyto, groch, łubin żółty i wąskolistny, burak i marchew pastewna;
5 – kompleks żytni dobry – kl. IVa i IVb; rzepak ozimy, jęczmień, pszenżyto, ziemniak, żyto, gryka, łubin żółty, seradela, wyka ozima, lnianka i gorczyca;
6 – kompleks żytni bardzo słaby (żytnio-łubinowy) – kl. VI; żyto, łubin żółty, seradela, ziemniak, wyka ozima;

6. Płodozmiany:

➡️ Płodozmiany intensywne - wysoki poziom nakładów, zastosowanie maszyn rolniczych, siły roboczej; uprawa roślin o dużych wymaganiach pokarmowych, glebowych czy uprawowych (uprawy współrzędne, burak cukrowy, len, rzepak, tytoń);

➡️ Płodozmiany ekstensywne - głównie rośliny mniej wymagające (zbożowe, pastewne);

➡️ Płodozmiany paszowe: powyżej 50% powierzchni rośliny przeznaczone na paszę;

➡️ Przemienne-pastwiskowe lub łąkowe, gdzie część gruntów ornych używana jest jako łąka bądź pastwisko przez okres 4-8 lat;

➡️ Nasienne, powyżej 50% powierzchni rośliny przeznaczone na wydanie nasion;

➡️ Warzywne, częste w gospodarstwach ogrodniczych;

       ✅ Zmianowania nie wymagają: pomidor, papryka, bób, kukurydza cukrowa, możemy z powodzeniem uprawiać je corocznie mieszanki tych nawozów przystosowane do konkretnych rodzajów gleby.

      ✅ Jeżeli stosujemy płodozmian czteroletni, to w czwartym roku wysiewamy rośliny przeznaczone na nawóz, chociaż nie jest to przymusem.

➡️ Specjalne np. przeciwerozyjne, zawierające rośliny chroniące glebę przed erozją np. ziemniak wczesny – lucerna z trawami wysiewana latem – lucerna z trawami –lucerna z trawami – pszenica ozima – żyto –międzyplon ścierniskowy przyorany wiosną.

7. Jaki czynniki powinien uwzględnić rolnik w produkcji integrowanej i ekologicznej?

- Długość okresu wegetacji roślin,

- Głębokość systemu korzeniowego upraw,

- Masa resztek pożniwnych,

- Stopień ugniatania gleby w czasie zbioru,

- Zdolność konkurowania roślin z chwastami,

- Zdolność do wiązania azotu glebowego,

- Poziom nawożenia azotem , potasem i fosforem do zasobności gleby

• reakcja na brak wody w okresie wegetacji i dobór odpowiednich odmian.
  

8. pt;">Powierzchnia ogólna - w jej skład wchodzą użytki rolne, lasy, wody itp.

✔️ Grunty orne (GO) - to powierzchnia upraw - powierzchnia zasiewów. GO to część użytków rolnych, poddawanych stałej uprawie mechanicznej głównie z użyciem pługa jak i innych narzędzi mechanicznych, przeznaczone pod uprawy polowe. Za grunty orne uważa się też uprawy o czasie użytkowania do 4 lat, uprawy w uprawie bezpłużnej oraz uprawiane odłogi.

✔️ Użytki rolne (UR) - to grunty orne, plantacje trwałe, krzewy i trwałe użytki zielone (łąki i pastwiska).

Struktura użytków rolnych to % udział w nich poszczególnych upraw.

✔️ Działy specjalne produkcji rolnej - zaliczane są do nich;

- uprawy w szklarniach (powyżej 25 m²) i ogrzewanych tunelach foliowych (powyżej 50 m²),

- uprawy grzybów i ich grzybni (powyżej 25 m²),

- uprawy roślin in vitro,

- fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego (powyżej 100 sztuk) i nieśnego (powyżej 80 sztuk),

- wylęgarnie drobiu,

- hodowla i chów zwierzątek futerkowych i laboratoryjnych,

- hodowla dżdżownic,

- prowadzenie pasiek (powyżej 80 rodzin),

- hodowla innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym.

 

9. Wskaźnik bonitacji

To powierzchnia dzielona przez liczbę hektarów.

Powierzchnia przeliczeniowa gospodarstwa przy naliczaniu podatku gruntowego

 

10. Melioracje wodne w gospodarstwach rolnych

✅ Nawadnianie: deszczownie, bruzdowe, stokowe, podsiąkowe;

✅ Odwadnianie: roweczkowe, sączkowe, drenarka. Odwadnianie stosuje się na głębokość 80 – 100cm aby uniknąć wyorania lub uszkodzenia podczas zabiegów agrotechnicznych.

 

11. Nawożenie:

➡️ Jednostronne, n. jednym lub dwoma skł. pok., mimo że roślina do normalnego wzrostu i rozwoju potrzebuje ich wielu;

➡️ Podstawowe, n. niezbędne do utrzymania żyzności gleby i umożliwienia roślinom wydania najwyższych plonów (po zastosowaniu n. uzupełniającego); do np. używane są nawozy org., jak obornik, gnojowica, nawóz zielony;

➡️ Uzupełniające, nawożenie dodatkowe stosowane oprócz nawożenia podstawowego w celu zaspokojenia szczególnych wymagań rośliny lub przeciwdziałania skutkom niesprzyjających warunków wegetacji. Jest ono stosowane bądź przedsiewnie, bądź po wzejściu roślin, bądź też w późniejszym okresie wzrostu (wtedy nazywane jest pogłównym). Formą nawożenia uzupełniającego jest m. in. nawożenie dolistne.

➡️ Pogłówne, (dokarmianie roślin) – n. roślin w czasie ich wegetacji; celem tego zabiegu jest dostarczenie roślinom dodatkowych, łatwo przyswajalnych skł. pok., gł. azotu; np. może być stosowane doglebowo lub dolistnie;

➡️ Dolistne, polegający na opryskiwaniu roślin wodnym roztworem nawozów mineralnych; stosuje się po deszczu lub też rano albo wieczorem, by uniknąć parowania cieczy. Rozpuszczone w wodzie nawozy są szybko wchłaniane przez liście i następnie przenikają do łodyg.

➡️ Gniazdowe, w sadownictwie i warzywnictwie, umieszczanie nawozów org. i miner. w gniazdach przed siewem lub sadzeniem roślin o dużej rozstawie rzędów;

➡️ Rzędowe, w rzędach specjalnym siewnikiem nawozowym lub zbożowo-nawozowym; celem n.rz. jest stworzenie roślinom, zwł. w początkowym okresie rozwoju, optymalnych warunków odżywiania.

➡️ Rzutowe. Wysiew nawozów za pomocą siewników z poziomymi tarczami wysiewającymi, np. wysiew wapna na ściernisko;

12. Nawozy:

➡️ Naturalne – obornik, gnojówka, gnojowica;

➡️ Organiczne - resztki pożniwne - przyorywanie, łubin, gorczyca;

➡️ Wieloskładnikowe – zawierają więcej niż jeden składnik. Dzięki temu zmniejszają się koszty jednostkowe wytwarzania, transportu i stosowania. Nawozy te otrzymuje się na 2 sposoby: nawozy mieszane -przez zmieszanie mechaniczne kilku nawozów pojedynczych;

➡️ Nawozy kompleksowe - przez połączenie składników przy znacznym udziale procesów chemicznych;

➡️ Nawozy mineralne - azotowe, fosforowe, potasowe, wapniowe, magnezowe, wieloskładnikowe, mikronawozy;

➡️ Nowej generacji – nie tracą dużo wartości, rozkładają się 120 dni uwalniając w tym czasie składniki, wykorzystywane są przez rośliny w 100%.

 

13. Efektywność nawożenia mineralnego

Produktywność brutto, plon dzielony przez dawkę wyrażony w kg NPK/ha;

Produktywność przeciętna netto, plon po odjęciu plonu bez nawożenia kg NPK/ha;

Produktywność krańcowa, stosunek przyrostu plonu do przyrostu nawożenia.

 

14. Metody ochrony roślin

Zapobieganie i zwalczanie chorób, szkodników i chwastów.

✅ Opryskiwanie - grubo, średnio lub drobno kropliste;

✅ Opylanie - cząstki pylaste środka chemicznego;

✅ Aerozolowanie - cząstki bardzo małe (wytwornice);

✅ Gazowanie i zadymianie w pomieszczeniach zamkniętych;

✅ Odkażanie gleby parą lub gazem;

✅ Zaprawianie nasion;

✅ Wykładanie trucizn.

 

15. Ochrona zintegrowana roślin

Minimalna ilość środka w oparciu o monitoring zagrożenia i szkodliwości patogena.

Próg szkodliwości – minimalne zasiedlenie aprofagów, gdzie koszty ochrony przewyższają straty wynikłe ze zniszczenia roślin.

 

16. Plon

To suma produktów uzyskanych z 1 ha uprawy w t/ha.

✅ PLON PRZELICZENIOWY - wyrażany w jednostkach zbożowych wszelkich roślin.


PRZYKŁADY:

✔️ Ziarno zbóż, kukurydzy i gryki - 1,00;

✔️ Ziarno grochu, fasoli, łubinu i wyki - 1,20;

✔️ Ziarno soi i gorczycy - 1,30;

✔️ Ziemniaki i buraki cukrowe - 0,25;

✔️ Zielonki koniczyny, lucerny - 0,15;

✔️ Kiszonki z zielonek - 0,10-0,15.

 

Część 2/3 już niebawem na naszym blogu.