Tajniki hydrauliki - Ursus C-335

Dobra eksportowe uważane są często za te lepsze - może to zostało nam z czasów PRL, gdy trzeba się było chwalić przed Zachodem czego to nie potrafi wschodni blok.
Więc opracował Ursus lepszą "trzydziestkę" i wysyłał do południowej i zachodniej Europy.
Sprzedawane były pod różnymi nazwami, a w Polsce to było C-335. Główne różnice to była ulepszona hydraulika - nad tym się dzisiaj pochylimy.
Szczegółowo i technicznie - życzymy przyjemnej lektury

---

Charakterystyka techniczna hydrauliki Ursus C-335

 

✔️ mechanizm podnoszenia ➡️ tłokowy
✔️ cylinder roboczy ➡️ jednostronnego działania
✔️ średnica cylindra ➡️ 70mm
✔️ skok tłoka ➡️ 150mm
✔️ ciśnienie nominalne ➡️ 12,5 MPa
✔️ udźwig na końcach cięgieł ➡️ 750kg
✔️ ciecz robocza ➡️ Hipol 6
✔️ temperatura pracy ➡️ -15 +80C
✔️ czas podnoszenia pełnego obciążenia ➡️ 2,5-3s
✔️ rodzaj regulacji wysokości i głębokości pracy narzędzia ➡️ pozycyjna, siłowa dolnozaczepowa
✔️ pompa zasilająca ➡️ PZ-18AT, zębata
✔️ wydajność pompy ➡️ 18l/min
✔️ ciśnienie otwarcia zaworu bezpieczeństwa pompy ➡️ 14+/- 0,5 MPa
✔️ ciśnienie otwarcia zaworu bezpieczeństwa cylindra ➡️ 16 +/-1,0 MPa

---

Budowa podnośnika hydraulicznego

Elementy układu podnośnika hydraulicznego w ciągniku C-335:

✔️ pompa zasilająca
✔️ rozdzielacz - regulator
✔️ mechanizm sterujący
✔️ mechanizm podnoszenia
✔️ zespół mechanizmu impulsów regulacji pozycyjnej i siłowej dolnozaczepowej

---

Działanie podnośnika

Rozdzielacz posiada cztery fazy rozrządu oleju dostarczanego do cylindra podnośnika (w zależności od położenia suwaka):

✔️ podnoszenie P
✔️ neutralne N
✔️ opuszczanie dławione Od
✔️ opuszczanie O

 

Podnoszenie P

Po ustawieniu suwaka (9) względem korpusu (11), olej przepływa (17, 18, 19) do przestrzeni (20) przed tłoczkiem zaworu działając na jego lewą stronę (12).
Na skutek różnicy powierzchni przy zaworze tłoczka (20,21) kulka przy tłoczku jest dociskana do gniazda zamykając przepływ oleju do zbiornika (23).
Cały wydatek oleju jest kierowany do cylindra (5) poprzez zawór zwrotny (14). Przestrzeń przy suwaku (24) jest zamknięta.

Neutralne N

Po przesunięciu suwaka w takie położenie, aby krawędź pod numerem 18 znalazła się z prawej strony krawędzi pod numerem 19, uzyskuje się jednocześnie szczelinę pomiędzy krawędziami 25 i 26, czyli połączenie przestrzeni 28 z przestrzenią zlewową 27, co powoduje spadek ciśnienia po lewej stronie tłoka zaworu (12), a zatem przesunięcie tłoczka i umożliwienie przepływu z przewodu 16 do przestrzeni 23. Olej z cylindra (5) nie ma możliwości wypływu ze względu na zamknięcie zaworu (14) oraz to, że przestrzeń 24 jest odcięta od pozostałej części układu.

 

 

Opuszczanie dławione Od

Praca zaworu blokującego odbywa się podobne jak w położeniu neutralnym. Suwak (9) jest przesunięty w taki sposób, że między krawędzią 29 i krawędzią 30 wytoczenia tworzy się szczelina, którą olej przepływa z cylindra (5) do przewodu 31 i przez zawór obrotowy 8 dostaje się do przewodu 32.
Zawory 2 i 8 obracają się jednocześnie.
Wypływający z przestrzeni 24 olej szczelinami 33, szczeliną między krawędziami 34 i 35 oraz wyfrezowaniami 36 przepływa do zlewu.

 

 

 

Zasilanie układu hydrauliki zewnętrznej

 

Powierzchnia 13 zaworu pod numerem 2 ustawiona jest w położeniu umożliwiającym przepływ oleju z pompy do przewodu 7, do którego powinien być podłączony rozdzielacz cylindrów zewnętrznych wyposażony w zawór sterujący (6).
Ustawienie zaworu 2 w położeniu, w którym przewód 40 łączy się tylko z przewodem 7 daje pełne zasilanie obwodu zewnętrznego. Przestawienie suwaka 41 rozdzielacza (10) powoduje zamknięcie zaworu 42 dzięki odcięciu od zlewu przewodu 43, czyli tworzy się możliwość powstania ciśnienia w przewodzie 7 i olej kierowany jest do cylindra (44).
W położeniu pośrednim zaworu 2 następuje zasilanie obu obwodów, co prowadzi do zmniejszenia szybkości działania poprzez zmiany wielkości przepływu oleju w danym obwodzie.

 

 

Przekazywanie impulsów regulacyjnych

 

Regulacja pozycyjna

 

Za pomocą dźwigni nastawczej 32 rolka (30) ustawiona jest w górnym położeniu stykając się ze ślizgaczem tylnym (23) na wysokości sworznia (25). Dźwignia sterująca (36) ustawiona jest w położeniu między punktami oznaczonymi literami B i C.

Dźwignia (40) z rolką (41) ustala suwak rozdzielacza (45) w położeniu neutralnym, jej położenie uwarunkowane jest położeniem przegubu (37) oraz przegubu 39.
Przegub 39 zamocowany jest na dźwigni (38) i położenie jego ściśle zależy od położenia ślizgacza (33).

Przestawienie dźwigni sterującej w kierunku punktu C powoduje zmianę położenia przegubu (37), w wyniku którego przy niezmienionym położeniu przegubu (39) - rolka (41) przestawia suwak w położenie opuszczania dławionego lub opuszczania, w zależności od wielkości przesunięcia dźwigni sterującej (36).

Ponieważ olej z cylindra zaczyna wypływać, to przegub (21) przemieszcza się w dół, co jednocześnie powoduje obrót dźwigni (26) wokół przegubu (27).
Ślizgacz tylny (23) obraca się wokół przegubu (24) powodując poprzez rolkę (30) przestawienie ślizgacza (33) do tyłu wskutek oddziałującej na suwak (45) sprężyny (46).

Przegub (39) przemieszcza się do tyłu powodując obrót dźwigni (40) wokół punktu (37), dzięki czemu suwak przestawia się w położenie neutralne i ruch mechanizmu korbowego ustaje.

Przestawienie dźwigni (36) w kierunku położenia B daje możliwość wysunięcia się suwaka w położenie podnoszenia na skutek czego tłok podnośnika przesuwa się wraz z układem sterowania rozdzielaczem tak, że przegub (39) porusza się w kierunki do rozdzielacza przestawiając jego suwak w położenie neutralne i ruch podnośnika ustaje. Zatem w regulacji pozycyjnej ustawienie dźwigni (36) w dolnym położeniu w zakresie B-C odpowiada określonemu położeniu ramion podnośnika (47) od najniższego do najwyższego. Wybrane położenie ramion jest stale utrzymywane mimo występujących ubytków oleju w cylindrze podnośnika.

 

 

Regulacja siłowa

 

Przy pomocy dźwigni nastawczej (32) rolka (30) ustawiona jest w położeniu dolnym, stykając się ze ślizgaczami na poziomie sworznia (24).
Działanie układu wyboru systemu regulacji jest analogiczne jak przy regulacji pozycyjnej.

Wzrost siły w cięgłach dolnych układu zawieszenia powoduje przesunięcie przegubu (2) do tyłu, a zatem ściśnięcie sprężyny (5) dla zachowania równowagi sił oraz przesunięcie  punktu (24) ślizgacza (23).

Stałe ustawienie dźwigni (36) powoduje przestawienie suwaka rozdzielacza na podnoszenie, co skutkuje wygłębieniem narzędzia, a zatem zmniejszenie sił w cięgłach dolnych tj. przestawienie suwaka w położenie neutralne. Dalszy spadek sił w cięgłach poniżej wartości, na którą układ jest ustawiony powoduje przestawienie suwaka na opuszczanie dławione (lub opuszczanie), a zatem zagłębienie narzędzia.
Przestawienie dźwigni (36) w zakresie położenia B-C odpowiada siłom w cięgłach dolnych minimalnych do maksymalnych.

 

Użytkowanie podnośnika

 

Układ hydrauliczny podnośnika zapewnia automatyczną korektę parametrów pracy narzędzi zawieszanych, oraz zasilanie i sterowanie jednego cylindra zewnętrznego podwójnego działania lub dwóch cylindrów jednostronnego działania.
Sterowanie układem hydraulicznym odbywa się przy pomocy trzech dźwigni umieszczonych z prawej strony podnośnika.

Dźwignia sterowania obwodu (1) służy do przestawienia układu na pracę cylindrów zewnętrznych lub na pracę podnośnika hydraulicznego. Przy pracy podnośnikiem hydraulicznym należy dźwignię (1) ustawić w położeniu podnoszenia, a przy pracy cylindrami zewnętrznymi w położeniu "cylindry zewnętrzne".

Dźwignia wyboru regulacji (2) służy do wyboru sposobu regulacji głębokości zawieszonego narzędzia. Poprzez przesunięcie dźwigni (2) w położenie "siłowa" uzyskuje się regulację zwaną siłową. Regulacja siłowa działa na skutek impulsów przekazywanych od narzędzia przez dźwignie dolne układu zawieszenia. Regulacji siłowej używa się przy narzędziach zawieszanych, nie mających kół kopiujących, pracujących w glebie, np pług, kultywator itp. Jeżeli narzędzie posiada koło kopiujące to należy je zdemontować lub podnieść do maksymalnego górnego poziomu. Głębokość pracy narzędzia ustawia się dźwignią nastawczą (3) w zakresie oznaczonym od 0 do 5. Położenie dźwigni nastawczej przy cyfrze 0 odpowiada największej głębokości pracy. Przesunięcie dźwigni wyboru regulacji w położenie "pozycyjna" daje tzw regulację pozycyjną czyli taką, gdzie każdemu położeniu dźwigni nastawczej w zakresie oznaczonym na tabliczce cyframi 0-5 odpowiada określone położenie zawieszonego narzędzia w stosunku do ciągnika. Regulację pozycyjną należy zastosować gdy zachodzi potrzeba utrzymania narzędzia na określonej wysokości nad ziemią w czasie pracy, np przy pracy siewnikiem zawieszanym. Można tę regulację wykorzystać również przy pracach uprawnych, ale tylko na polach płaskich.

W tym wypadku kolo kopiujące narzędzia powinno być zdjęte lub podniesione w górne położenie. Głębokość pracy narzędzia reguluje się dźwignią nastawczą w zakresie oznaczonym na tabliczce cyframi od 0 do 5. Cyfrze 0 odpowiada największa głębokość pracy narzędzia lub jego najniższego opuszczania. Dla ograniczenia obrotu dźwigni nastawczej przeznaczone są zderzaki. Ustawioną zderzakiem pozycję tej dźwigni można przestawić naciskając nieco dźwignię w bok, aż przeskoczy zderzak. Daje to chwilowe powiększenie głębokości. Poza tym zakresem, oznaczonym cyframi 0 -5 dźwignie nastawcze można jeszcze ustawić w położeniu "opuszczone" powodując całkowite opuszczenie zawieszonego narzędzia lub położeniu "podniesione" powodując maksymalne podniesienie narzędzia.
Jeżeli pojawia się konieczność pracy z narzędziem zawieszonym posiadającym koło kopiujące, przy pomocy którego powinna być regulowana głębokość pracy narzędzia, dźwignie sterujące podnośnika należy ustawić następująco: dźwignie sterowania obwodów w położeniu "podnośnik", dźwignię wyboru regulacji w położeniu "pozycyjna" i dźwignię nastawczą w położeniu "opuszczone"

Cylindry zewnętrzne

 

Rozdzielacz jednosekcyjny umożliwia zasilanie i sterowanie jednego cylindra podwójnego działania lub dwóch cylindrów jednostronnego działania. Układ hydrauliki zewnętrznej składa się z przewodów podnośnik - rozdzielacz i przewodów ciśnieniowych z szybkozłączami. Układ ten pozwala na sterowanie pracą cylindrów zewnętrznych pod ciśnieniem przy wydatku pompy do 20l/min. Na specjalne żądanie ciągnik mógł być wyposażony w rozdzielacz cylindrów zewnętrznych składający się z dwóch sekcji. Rozdzielacz dwusekcyjny umożliwia sterowanie dwóch cylindrów podwójnego działania lub czterech cylindrów jednostronnego działania (parami zależnych).

Istnieje możliwość dołączenia dalszych sekcji do rozdzielacza. Sterowanie cylindrami zewnętrznymi odbywa się dźwignią rozdzielacza. Dźwignia ta ma cztery położenia pracy, które są opisane na tabliczce informacyjnej umieszczonej na rozdzielaczu:

A➡️ podnoszenie
B➡️ neutralne
C➡️ opuszczanie wymuszone
D➡️ swobodne (pływające)

---

Przygotowując układ hydrauliczny do pracy z cylindrami zewnętrznymi należy:

✔️ ustawić dźwignię sterowania obwodów podnośnika w położeniu "cylindry zewnętrzne"
✔️ wyłączyć pompę hydrauliczną ciągnika
✔️ ustawić dźwignię sterującą rozdzielacza w położeniu "D"
✔️ połączyć przewody cylindrów zewnętrznych zakończone wtyczkami z gniazdami szybkozłączy, znajdującymi się na błotniku ciągnika. W tym celu należy wsunąć wtyczkę w gniazdo do oporu, aby zaskoczyła tuleja zabezpieczająca szybkozłącze przed rozłączeniem,
✔️ włączyć pompę hydrauliczną ciągnika
✔️ uruchomić dźwignią rozdzielacza przyłączone urządzenie hydrauliczne
✔️ sprawdzić czy nie występują przecieki na złączach przewodów hydraulicznych

Powrót suwaka z położenia A i C w położenie B odbywa się ręcznie za pomocą dźwigni. Z położenia D w położenie B powrót następuje tylko ręcznie za pomocą dźwigni.

W przypadku rozdzielacza dwusekcyjnego położenie suwaka jednej sekcji w zakresie ciśnień do 10,5 MPa jest niezależne od położenia suwaka drugiej sekcji.
Rozłączenie szybkozłącza następuje po wyciągnięciu tulei wtyczki, w skutek czego następuje zwolnienie zatrzasku kulkowego, co pozwala rozłączyć szybkozłącze i powoduje jednocześnie zamknięcie rozłączonych końcówek. Przy rozłączaniu jak i załączaniu instalacja hydrauliczna nie może być pod ciśnieniem. Przed każdorazowym połączeniem należy poszczególne części szybkozłącza dokładnie oczyścić.

Jeśli współpracujące narzędzie posiada cylinder jednostronnego działania (np. ładowacz czołowy, przyczepa), należy włączyć wtyczkę szybkozłącza do gniazda wewnętrznego, tj znajdującego się bliżej siedzenia kierowcy. Przy narzędziach z cylindrami dwustronnego działania obie wtyczki łączy się z gniazdami szybkozłączy w dowolny sposób.

Obsługa podnośnika

 

Obsługa układu hydraulicznego sprowadza się do:

➡️uzupełnienia i wymiany oleju,
➡️odpowietrzenie układu podnośnika,
➡️oczyszczenia siatkowego filtru oleju podnośnika na ssaniu
➡️oczyszczenia filtra płytkowo-szczelinowego na tłoczeniu

 

Smarowanie

 

Hydrauliczna pompa zębata, zawory, tłok i cylinder smarowane są samoczynnie olejem. Olej do zasilania podnośnika hydraulicznego, układu hydrauliki zewnętrznej oraz do smarowania znajduje się w skrzyni przekładniowej i tylnym moście. Uzupełnienia oraz wymianę oleju należy wykonywać w sposób podany w instrukcji obsługi ciągnika przy obsłudze skrzyni przekładniowej i przekładni głównej, z tą różnicą, że do spuszczania zużytego oleju służy - obok korka  spustowego u dołu prawej ścianki obudowy skrzyni przekładniowej - korek spustowy znajdujący się w dolnej części korpusu tylnego mostu.

---

Odpowietrzenie układu podnośnika hydraulicznego

 

Jeżeli podnośnik nie był używany w ciągu dłuższego czasu, należy odpowietrzyć jego układ. W tym celu należy sprawdzić poziom oleju w skrzyni przekładniowej i ewentualnie uzupełnić ilość oleju. Dźwignie sterujące podnośnika należy ustawić w górnych skrajnych położeniach. Następnie należy włączyć pompę hydrauliczną i kilka razy przestawić dźwignię nastawczą w położenie "Podnoszenie" - "opuszczanie" nie obciążając podnośnika narzędziami.

---

Czyszczenie filtru oleju podnośnika na ssaniu

Aby zapewnić właściwą i długotrwałą pracę podnośnika hydraulicznego należy w zakresie czynności przeglądu technicznego co 100 motogodzin oczyścić filtr oleju podnośnika, znajdujący się w tylnym moście pod prawą nogą kierowcy.

W tym celu należy:
- odkręcić śrubę (1) mocującą pokrywę filtra
- odkręcić podkładkę (2) i pokrywę (3)
- zdjąć trzy wkładki filtrujące (4), oczyścić je z brudu, przemyć w paliwie i przedmuchać powietrzem
- założyć wkładki, pokrywę docisnąć za pomocą śruby zwracając uwagę na właściwe uszczelnienie pokrywy i podkładki

 

Obsługa filtru płytkowo - szczelinowego podnośnika

Filtr płytkowo - szczelinowy  znajduje się na przedniej ścianie korpusu podnośnika hydraulicznego.
W celu usunięcia zanieczyszczeń gromadzących się w szczelinach filtrujących, należy w zakresie czynności przeglądu technicznego co 100 motogodzin, wykonać w dowolnym kierunku przynajmniej trzy pełne obroty pokrętłem filtra, pokonując przy tym znaczny opór.
Usuwanie zanieczyszczeń z osadnika filtra powinno odbywać się co 200 motogodzin poprzez wykręcenie korka spustowego i spuszczenie zanieczyszczonego oleju. Korek wykręcić należy przy wyłączonej pompie hydraulicznej, bezpośrednio po zakończeniu pracy podnośnika. Po wykręceniu korka spustowego należy uzupełnić olej w bloku pędnym.




W zakresie czynności przeglądu technicznego co 800 motogodzin należy wymontować i rozebrać częściowo filtr płytkowo - szczelinowy odłączając przewód wlotowy i wylotowy oraz odkręcając trzy śruby mocujące filtr do korpusu podnośnika. Następnie należy wykręcić wkręt zabezpieczający, odkręcić osadnik filtra, a następnie zarówno stos filtrujący jak i osadnik przemyć w paliwie i osuszyć.
Przed zamontowanie filtra należy sprawdzić uszczelkę oraz stan płytek filtrujących.




Artykuł ten powstał na bazie opracowania przygotowanego w latach siedemdziesiątych przez pracowników zakładów, które niestety przeszły już do historii. W opracowaniu autorzy nie zostali niestety wymienieni z imienia i nazwiska. Składamy im jednak wielkie podziękowanie.